Madalenaitzaren inguruan eskalatzeko debekua adierazten duen karteletako bat (argazkia 2019koa da).
Madalen Haitza Aralarko San Miguel mendiaren hegoaldean dagoen mendi bakarti eta ikusgarria da. Hegoaldetik ez du aparteko den mendiaren itsurarik, baina ipar aurpegia horma bertikal batek zorrotz mozten dio. Duen itsurak Yosemiteko Half Dome mendia gogorazten dit. Uharte Arakiletik San Miguelera igotzen bagara ezinbestean begiak ipar aurpegi honetara joango zaizkigu.
Baina mendi honen hego aurpegiak ere, nahiz eta hain ikusgarria ez izan, ongi begiratzen badugu, badu altxor izkutu eta ikusgarria. Zerura begira dauden hiru behatzen modura, Oilaxka orratzek A-10 errepidetik atentzioa deitzen dute. Pizten duten erakargarritasuna behin baino gehiagotan hizpide izan da gure bidaietan: "Piriniotatik etortzen garen bakoitzen beti pentsatzet ea hortio igotzeik daun edo ez" esan izan du Asierrek behin baino gehiagotan.
Orratz hauek eskalatzeko aukera pentsatzen hasi ginenean, hauen inguruko informazio gutxi dagoela ikusi genuen, izan ere guk ez genuen ezer topatu, ez etxeko liburuetan ezta interneten ere.
Irteera hau egin aurreko egunetan Asierrek inguruak miatzen aritu zen eta lehen orratzaren igoera erraza zirudiela esan zidan. Gainera, eskaladaren hasieran iltze bat topatu zuen: "gutxiñez hemendio norbait igota dau". Hala ere, orratz hauek eskalatzeko etxetik irten ginenean, zalantza, kezka eta urduritasun puntu batekin joan ginen aurretik zer topatuko genuen ez genekien eta.
BIDEAREN DATU BATZUK
Luzera: 80 metro.
Luzeak: 2.
Nork irekia: Ez dugu honen inguruko daturik topatu.
Zailtasuna: IV+. Luzez-luze: 1ºL: III (15 m), 2ºL: IV+ (65 m). Harkaitza ezegonkorra da zailtasun "mentala" (eta erortzeko arriskua, zergatik ez esan) handituz.
Orientazioa: Hegoaldea, udan beroa pasa daiteke. Honegatik ura eramatea gomendatzen dut.
Hurbilketa: kotxea uzten den lekutik 40 minutu inguru.
Jaitsiera: 60 metroetako errapel zintzilikatu bat eginez.
Eramandako materiala: 60 metroetako bi soka, luzera ezberdinetako 15 express zinta eta zinta luze batzuk bilguneetarako, Alien semaforoa (grisa baita ere), Camalot jokoa eta lincam gorri eta horia. Walkie-talkie parea ere eraman genuen bilguneen artean oihuka ez aritzeko. Komenigarria da "shunt" motakoa eramatea, errapela metro batzuetan zintzilikatua da eta.
Bidea eskalatzen pasatako denbora: Ordu eta laurden orratza bakarrik (lehenengo luzea izan ezik).
BIDEAREN KROKISA
Krokisa orratza hegoaldetik ikusten badugu.
Krokisa orratza ekialdetik ikusten badugu.
Orratzaren luzearen nondik-norakoak.
KOTXEA UZTEN DEN LEKURA IRISTEKO
Etxegarateko mendatetik bagoaz, A-1 errepidea jarraitu eta Altsasun A-10 errepidea hartu beharko dugu Iruñako norabidean. A-10 errepidea 9garren irteeran ("Irañeta") utziko dugu (Irurtzundik etorrita ere, A-10 errepidea uzten den irteera 9garrena da). Irteeraren ondoren dagoen bidegurutzean ezkerrera hartu eta A-10 errepidearen gaineko zubia zeharkatu ondoren bigarren bidegurutze batera iritsiko gara. Hemen herrira doan aukera hartuko dugu.
A-10 errepidetik aparkalekura jarraitu beharreko bidea (gorriz). Urdinez Arakil ibaia.
Irañeta herria hego-ipar norabidean zeharkatu eta Arakil ibaiaren ondotik doan zementuzko pista batera iritsiko gara. Bertan Aralarko itzuliari buruzko informazio kartela topatuko dugu.
Herriaren irteeran dagoen Aralarko itzuliari buruzko informazio kartela.
Hemendik aurrera zementuzko pista jarraitzea besterik ez dugu: Erromatar itsurako zubi batetik ibaia zeharkatu eta ondoren dagoen bidegurutzean eskuinera hartuko dugu, beste bidegurutze batean dagoen San Miguel baselizara iritsiz.
Zementuzko pistan, parean Madalen haitza.
Madalen haitza San Miguel baseliza dagoen bidegurutzetik, eskuinean Oiaxka orratzak. Argazkia etxerako bidean egin genuen.
Orratzak gertuago. Benetan ikusgarriak dira.
Baseliza dagoen bidegurutzean aurrera (ez dugu eskuinera doan bidea hartuko) jarraitu eta gure eskuinean abeletxe antzekoa eta landetxe bat utzi ondoren, langa bat pasatu eta aparkalekura iritsiko gara.
BIDEAREN OINERA IRISTEKO
Aparkalekutik orratzetara gutxi gora behera jarraitu genuen bidea. Argazkian Hego mendebaldeko gandorra ere ikusi daiteke.
Aparkalekutik harrizko zubi batetik Urruntzur erreka zeharkatuko dugu, hemendik aurrera doan bide zabala jarraituz.
Harrizko zubian amuarrainei begira. Beti esaten dugun bezala "Vedado de Pesca" jartzen badu, amuarrainak daudenaren seinale, jejeje.
Zubitik aparkalekura egindako argazkia.
Bidea zabala da, erraz jarraitzen den horietakoa.
Haitz batzuen ondotik pasa ondoren, ibilbidea hasi eta 10 minutu ingurura, bideak ezkerrera bihurgune bat egiten du. Hemen bidea utzi eta basoan erdi-izkutuan sartzen den bidexka bat hartu genuen, aldapa bat igo eta zabalune batera iristeko. Zabalune honetan haitz batera igo eta bertatik Maddalen Haitzaren hego-mendebaldeko gandorraren ikusmiraz gozatzeko aukera izango dugu.
Bidea utzi genuen lekua.
Zabalunera eramaten duen aldaparen azpian.
Zabalunea utzi eta ezpelen artean aldapan behera doan bidexka bat hartuko dugu (mendebal norabidearekin) arantzadun burdinari baten azpitik pasatuz.
Zabalunea atzean utzi ondoren, aurrean ezpelak ikusi daitezke.
Arantzadun burdinaria.
Gure ezkerrean harkaitz horma bat topatzen denean ezkerrera (mendebaldera) hartuko dugu, tartean lur-jauzi batek utzitako zabalune bat zeharkatuz. Ezkerrean dugun harkaitz horma oinetik inguratu eta hormaren gainera igoko gara lehenengo orratzatik behera datorren gandorrera iritsi arte. Kotxetik gutxi gora behera 40 minutu izango dira.
Hurbilketan orratza ikusi genuen momentu bakarrenetako batean.
Lur-jauzia dagoen zabalunean.
Harkaitz horma inguratzen.
Harkaitz horma inguratu ondoren, horma Asierren eskuinean dago.
Orratza laino eta zuhaitz artean...
Orratzatik hegoaldera doan gandorra.
DESKRIBAPENA
Larunbata bero baten ondoren igandea ere eguzkitsua izango zela iragarrita zegoen, baina Etxegarateko mendatearen bestaldean hogei metroetara ikusten uzten ez zuen behe-lainoan sartu ginenean, aurretik zer topatuko genuenaren zalantza piztu zitzaigun.
Asierrek egindako miaketa kontutan hartuta, gure asmoa hiru orratzen zeharkaldia egin eta Maddalen Haitzaren gailurreraino iristea zen, modu honetan bide original bat eginez.
Bidearen oinera hurbiltzen ginen ehinean behe-lainoa trinkotuz joan zen eta ia orratzen azpian izan arte ez genituen ikusi. Jaitsieran ikusiko genuen moduan, egun garbiarekin arazo hau ez dago.
Oinak eta zapatilak erabat bustiak eta 40 minutuetako ibilaldiaren ondoren basoak harkaitzari pauso eman, eta lehen orratzatik hegoaldera doan gandorraren oinera iritsi ginen. Gandorraren ertzara igo eta II-II+ zailtasuneko eskaladatxoak tartekatuz 4-5 metro inguruko harkaitz bertikal batekin topo egin genuen: "aurreko egunen hemendio gora ere igo nintzen" esan zidan Asierrek. Harkaitza hezea eta zapatilak bustiak izatea ez da konbinaketa ona izaten eta, aurretik genuen eskaladatxoa oso zaila ez izan arren (III inguru), badaezpada soka bat atera eta luze motz bat eginez pausua aseguratzea erabaki genuen.
Gandorraren lehen metroetan.
Lehenengo luzea (marraztuta) egin genuen hormatxoa. Lehorra dagoenean sokarik gabe eskalatu daiteke.
Lehen luzea, 15 metro, III. Traste guztiak lurrera bota eta katu oinak jazten genituen bitartean haize hotza hezurretaraino sartzen hasi zitzaigun: "Rediossss, hau da hotza!!!" Kexatu nintzen, "eskerrak sikiera haizeako txamarra ekarri deten". "Ba nik atzoko egualdie ikusita eztet ba ezer ekarri" erantzun zidan.
60 metroetako soka erditik tolestatu, Asierrek bi puntak arnesera lotu eta harkaitza eskalatzen hasi zen. Luze motz honek aparteko zailtasunik ez dauka eta ezkerraldera zeharkalditxo bat egin ondoren zuzen eskalatu zuen, zuhaixka batean bilgunea muntatuz. Hala ere, badaezpada zeharkaldian dagoen zuhaixka batean aseguru bat jarri zuen pausoa babesteko.
Zeharkalditxoan.
Luze honek zailtasun handirik ez dauka (lehorra dagoenean erraza dela esan zidan Asierrek) baina sokaren erabilera gomendatuko nuke, erraza izanda ere ezin baita erori. Lekuk askotan esaten duen bezala, pauso honetan "erortzea eztek aukera bat".
0 bilgunean.
Muntatu genuen bilgunetik gandorraren ertzan ensanblean jarraitu genuen (II-II+ pausuak) bigarren luzearen oinera arte. Tarte hau ez da zaila baina etengabe hozten gintuen langar eta haize boladek igoera zertxobait zaildu ziguten, gorputzak berotzerik lortu ez genuen eta.
1 bilgunetik gora, atzean orratza ikusi daiteke.
Lehen orratzaren eskalada hasten den tximiniaren azpian.
Atzera begirada, gandorra ia bere osotasunean.
Lehen "bis" bilgunea hormaren oinetik 10-15 metro inguru beherago muntatu beharrean izan ginen haize eta langarragatik babesean egoteko. Dena den, haizerik gabeko egun batean egokiena bilgunea tximiniaren oinean muntatzea izango litzateke.
Bigarren luzea hasteko prest. Argazkia lehen "bis" bilgunetik egina dago. Haizerik gabeko egun batean bilgunea Asier dagoen lekuan muntatzea da onena, baina kontuz, aurretik doana harriak botako ditu eta.
Bigarren luzea, 65 metro, IV+. Motxilatik bigarren soka atera, Asierrek lotu eta denbora luzerik gabe eskalatzen hasi zen. Luzearen hasieran sartuta dagoen iltzea erreferentzi bezala hartuz hemendik gora eskalatzen hasi zen, hormaren erdiko belar eta zuhaixkek erdi-estalitako tximinia eskuinean utziz.
Iltzean asegurua jartzen.
Baina lehen metroak 2-3 metroak eskalatu ondoren, eta batez ere asegururik jartzeko aukerarik ikusi gabe, eskuinera zeharkalditxo horizontala egin eta tximinian sartu egin zen.
Tximinian.
Tximiniaren barruan ez zituen metro asko egin eta ahal izan zuen lehen aukeran honen eskuinean dagoen plaka bertikalera pasatu eta tximinia gainditu zuen, honen amaieran dagoen zuhaixka batean aseguru bat jarriz.
Tximinia eskalatu ondoren bilgunera egindako argazkia.
Tximinia atzean utzi ondoren metro batzuk gora egin eta alde batera eta bestera begira ari zela ikusi nuen: "zemuzkoa ikustezu?" Galdetu nion talkietik. "Ba hemen eskubin beste tximini bat dau baña itsura txarra dauke. Hortio zoze ikustezu?" Galdetu zidan. "Ba ez" erantzun nion "hemendio goiko parten plaka extraplomatu bat daula emateo".
Eskuinean zegoen tximinia azken aukeratzat utziz, horma gainditzeko beste bide baten bila hasi zen. Saiakera pare baten ondoren amore eman eta tximinia eskalatzen saiatuko zela esan zidan.
Bigarren tximiniaren oinean.
Tximiniaren oinean fisurero bat jarri eta bertako zuhaitzera igo zen. Baina igotzearekin batera fisureroa askatu eta sokan behera joan zen: "Aaajjjj" oihukatu zuen. Ahal izan zuen modu eta lekuan bigarren aseguru bat jarri eta bistatik galdu nuen. Egia esan ez nuen azken eskaladetako Asier ausart eta segurua ikusi eta honek kezkatu ninduen: "bea hola badau ea nola ibiliko naizen".
Bigarren tximinian.
"Poliki baña gutxiñez goraka dijo" pentsatzen nuen soka pixkanaka ematen nion bitartean. Kolpeka bezala eskalatzen ari zela sentitzen nuen, 30 zentimetro soka eman, gelditu, beste 30 zentimetro, berriro ere gelditu...
Ez dakit zenbat denbora behar izan zuen tximinia eskalatzeko baina orratzaren gainetik bere kaskoa ageri zela ikusi nuenean izugarrizko lasaitasuna hartu nuen: "zemuz?" Galdetu nion, "Bufff, harkaitz guztie hautsita dau" erantzun zidan. "Zenbat soka falta zait?", "ba hiru-lau metro inguru, gehio ez". "Ba ustet bilgunetik atera beharkozula, bestela ezin izangoet bilguneik muntau".
Orratzaren gailurrera daraman ertzara egindako argazkia.
Orratzaren gailurretik bilgunera egindako argazkia, ongi begiratu ezkero nire kasko argia ikusi daiteke.
Bilgunea azkar-azkar desmuntatu eta bilgunetik atera nintzen Asierrek behar zituen soka metroak emateko. Bilgunetik 5-6 metro inguru besterik ez nituen igo haizearen menpe geldituz. Asierrek talkietik bilgunea muntatu arte pasa ziren minutuak nahikoak izan ziren hotzak akatzeko. "Nahizunen hasi" esan zidanerako jada eskuetako behatz puntetan mina nuen. Gauzak horrela, eskalatzen hasi nintzen.
Iltzera arteko eta tximiniaren lehen metroak erraz eskalatu nituen nahiz eta behatz puntekin harkaitza apenas sentitu. Asierrek soka jasotzen zuen ehinean sokak askatutako harriak horman behera erortzen ziren urrun pasa gabe.
Eskaladaren hasieran dagoen iltzea.
Tximiniaren eskuin plakara pasa nintzenean, Asierrek tximiniaren gaineko zuhaixkan jarri zuen zintaren eraginez, sokak berriro ere tximiniara eramaten ninduela sentitu nuen. "Joerrr" pentsatu nuen, "hoixe bakarrik behar nun". Goraka joaterik ez nuela ikusita berriro ere tximinian sartu nintzen parean nituen zuhaixka eta belar guztiei tira eginez. Ahal izan nuen moduan tximinia eskalatu (tartean eroritako hainbat harri gertu pasa eta pare batean belarretan irrist egin ondoren) eta, itsasoan itotzear dagoena flotagailuari heltzen dion moduan, arnasestuan, zinta jarrita zuen zuhaixkari heldu nion.
Hotzaren eraginez ez nuen denbora nahikoa hartu arnasketa berera itzultzeko eta, denbora askorik galdu gabe, bere lekutik askatu zen fisureroa "berreskuratu" eta bigarren tximiniaren oineko zuhaitzera igo nintzen.
Gora begiratu eta diedro itsurako tximinia itsuraz oso zaila ez zirudiela pentsatu nuen: eskuekin lehen harkaitzak heldu eta hauskor eta kolokan zeudela ikusi nuen arte.
Bigarren tximinia azpitik ikusita.
Gorputza bat-batean gogortu eta, Asierrek igoeran egin zuen moduan, tximinia zentimetroka eskalatzen hasi nintzen edozein momentuan oinak edo eskuak (edo biak) jarrita nituen heldulekuak aska zitezkeen beldurrez. Tximiniatik irtetzear nengoela honen eskuineko ertzara pasatu eta, kolokan zeuden harkaitzei eutsiz, azken metroak eskalatzen hasi nintzen.
Eta orduan eguneko bigarren ezustekoa gertatu zitzaidan: bi soketako bat nire azpian zegoen zuhaixka baten inguruan kateatu eta ez zidan goraka eskalatzen jarraitzen utzi: "Ostia putaaaaaa!!!!" Oihukatu nuen dardar batean.
Sokatik tiraka hasi eta zuhaixkatik mugitu ere egiten ez zela ikusi nuen. Hasiera batean burua hutsean gelditu eta zer egin ez nekien: leku okerrenean ez aurrera ez atzera nengoen. Kateatutako sokatik askatu eta soka bakarrarekin igotzea ere pentsatu nuen baina gero soka hau nola errekuperatu ere beldur nintzen. Azkenean, zertxobait lasaitu eta odola berriro ere garunera iristen hasi zenean, kateatu gabeko soka tenkatu eta kateatutakoa askatzeko eskatu nion Asierri: "Zeba?" Galdetu zidan, "Eske soka horie zuhaitz baten engantxauta dau ta ezin det handio atera". Asierrek soka eman eta kateatutako soka aske nuela zuhaixkaren gainetik pasatzen saiatu nintzen. Baina hiruzpalau saiakeren ondoren soka zegoen lekutik mugitzen ez zela ikusi nuen. Orduan Asierri helduta nengoen sokatik ere metro bat emateko eskatu nion. Gorputza sokaren tentsiotik aske sentitu nuenean dar-dar batean hasi nintzen ukitzen nuen guztia mugitzen zen eta. Azkenean "sendoen" iruditu zitzaidan harkaitzari heldu, beso batetik erdi-zintzilikatu eta kateatutako soka askatzea lortu nuen: "tira, tiraaa!!!" Eskatu nion Asierri.
Ez nintzen lasaitu berriro ere bi soken tentsioa sentitu nuen arte. Orduan, tximiniatik erabat irten eta orratzaren gailurrera arteko ertza hestua jarraitu nuen. Hemengo harkaitza ere penagarria dago eta nahiz eta harkaitz sendo eta trinkoa iruditu harkaitz gehienak kolokan daude, baina hemen gutxienez zailtasuna ez da handia (II+ inguru).
Aurretik pasatako tentsioa oraindik kendu gabe, dar-dar batean orratzaren gailurrera iritsi nintzen: "ostia, urtek zien ez nuela hainbesteko tentsioik pasatzen" esan nion Asierri "ze luze txarra!!!". "Ba bai" erantzun zidan "harkaitza penagarrie dau". "Halare, de primero ateatzeko kriston meritue izan dezu".
Asier bilgunean.
Bilgunera iritsi eta bilgunearen ondoko zuhaitzetik errapelatzeko aspaldi utzitako soka zati bat ikusi genuen. Hala ere, gure asmoa orratz guztiak eskalatzea zenez, bigarrenera igotzeko horma miatzen hasi ginen eta, gure etsipenerako, ez genuen eskalada garbirik ikusi.
Lehen eta bigarren orratzen arteko lepotxoa.
Horma bertikal eta ukitzearekin bakarrik askatzen dena eta aseguruak jartzeko ere apenas lekurik gabeko batek pausua mozten zigun. Hormaren eskuin aldean arrail estu bat ikusi genuen: "hemendio igual iltze batzuk sartuta estribo batzukin igotzea izangoa" esan zidan Asierrek. "Nik eztet ba bate garbi ikusten" erantzun nion. "Ez, ez, nik ere ez. Ta gañea orratza igoko bagenure hemengo harkaitza ikusita goien ea bilgunea nun ta nola ittedeun".
Azkenean gure eskalada hemen amaitu eta errapel bat eginez hemendik "ihes" egitea onena zela adostu genuen.
Oiaxka orratzen lehenengo orratzaren gailurrean.
Baina errapela zein aldera? Ekialdera edo mendebaldera? Bi aldeak nolabait miatu eta errapela ekialdera egingo genuela erabaki genuen. Katu oinak jaso, errapelatzeko zuhaitzean zegoen soka fidagarria ez zelakoan gure zinta bat eta malloi bat jarri (eskalada eta orratz honi egin genion ekarpena, jejejeje), sokak goitik behera bota eta Asierrek sokaren 60 metroak errapelatu zituen.
Errapela muntatzen.
Errapelak zailtasun handirik ez dauka eta lehenengo bi orratzen artean leiho moduan dagoen zulo handi baten ondotik pasatzeko aukera ematen digu.
Bi orratzen arteko "leiho" naturala.
Lekurik tentenean zintzilik gelditu eta, ezinbestean, azpian dagoen zuhaixka baten gainera jaisten zara. Zati honetarako ongi etorriko litzateke "shunt" motakoa eskuak libre izateko.
Errapelaren zatirik zintzilikatuenean, atzean bigarren orratza.
Honen ondoren eskuineko joerarekin errapelatzen jarraitu eta harkaitza amaitzen den lekuraino zailtasunik gabe iritsi nintzen. "Ez al dezu shunt-ik ekarri?" Galdetu zidan Asierrek irrifartsu. "Ba ez" erantzun nion, "goitio ateako ginela konbentzituta neon eta".
Errapela amaitzen.
Errapelaren amaieratik egindako argazkia.
Sokak jaso eta, basurdeen moduan, ezpelen artean metro batzuetan ibili ondoren, pixkanaka beherako bidea hartu genuen goikoan jarraitutakoarekin bat egin arte.
Orratzen beste ikuspuntu bat.
Lehenengo orratzaren azpitik berriro ere pasatzen.
Gertuago...
"Zemuzko eskalada iruitu zaizu?" Galdetu nion Asierri pasatako tentsio guztiak atzean utzia, "buffff, bildumazaleentzat bakarrik, eztet uste itzuliko naizenik". "Uste bakarrik? Ni ziur naiz ezetz, jejejeje".
Orratzei azken begirada... Ez dut uste itzuliko garenik jejejeje.
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina