ZEIN MOTXILA EROSI?

Aurreko batean motxilaren barruan zer eta nola eraman behar den inguruan aritu nintzen (artikulua irakurtzeko hemen klik egin). Baina, artikulu honetan azaldutako guztia eramateko edozein motxilarekin nahikoa al da? Zer da motxila batean erosi aurretik begiratu beharko duguna? Artikulutxo honekin galdera hauei erantzun bat ematen saiatuko naiz.

Mendirako erabiliko ditugun produktuen artean badira bi kontu eta pazientzia handiz erosi behar ditugunak: mendiko botak (oinetakoak) eta motxila. Bi produktu hauetan, ahal dela behintzat, duten garrantziagatik, prezioak ahaztu beharko ditugu, Bota eta oinetakoen inguruan artikulu propio bat idatzi daiteke eta bigarrengoaren inguruan hemen arituko naiz.

Nire ustez, motxila, botekin batera, mendirako erosi dezakegun gauzarik garrantzitsuena da.


Mendian ibiltzeko motxila on bat izatea ezinbestekoa iruditzen zait. "Motxila on bat" kontzeptuarekin ez dut garestia edota markakoa esan nahi, gure behar eta gorputzera hobekien egokitzen dena baizik. Eta hau ezinbestekoa da: normalean motxila bat erostera joaten diren mendizaleak motxilak dituen xehetasunei begira egoten dira, hala nola, kanpoko poltsikoak, pioletak eramateko zintak, eskiak eramateko zintak etab. badituen, zein itsura estetikoa (ea polita den) duen, etab. Hau gaizki iruditzen zaidanik ez dut esango, baina gauza hauek baino garrantzitsuagoak diren beste gauza batzuk badira, batez ere kontutan izaten badugu bizkarrean ordutan pisu handiarekin eramango dugun gauza bat izango dela, zenbait kasuetan, gure bizkarrezur, aldaka, belaun eta sorbalden kalterako.

"Zer eta nola eraman motxilan" artikuluan adierazi nuen bezela, motxilak egin beharreko funtziorik nagusiena pisua oinetara pasatzearena da, honetarako pisua sorbaldetatik bizkarrezurrera, bizkarrezuretik aldaketara eta aldaketetik oinetara pasa beharko duelarik. Prozesu hau argi edukitzea ezinbestekoa da, gure gorputzean prozesu hau hobekien egiten duen motxila guretzat motxilarik onena izango baita.

Motxila perfektuak pisua zuzenean oinetara eraman beharko luke, sorbalda, bizkarrezurra eta aldakak "kargatu" gabe. Motxila hau oraingoz existitzen ez denez, aldaketan gutxienez karga eramango duen motxila aukeratu beharko dugu, sorbalda eta bizkarrezurrari ahalik eta pisurik handiena kenduz. Honegatik, eta hau da honen inguruan idatzi duten askok (liburu, aldizkari eta internet-en) amankomunean dutena, motxilaren zatirik garrantzitsuena gerrikoa izango da. Baina gerrikoak bakarrik ez ditu mirariak egiten, honegatik motxilaren egitura (forma, tamaina eta armadura) eta xehetasunei (zintak, bizkarra, sorbaldak, poltsikoak eta gerrikoa) ere begiratu beharko diegu, motxilaren gerrikora ahalik eta pisu handiena eramateko pentsatua egon beharko dira eta.

MOTXILAREN EGITURA

Forma

Hemen motxilak duen zabalera, altuera eta diametroa kontutan izango dugu. Motxila luzea eta hestua bada (alpinismo eta eskaladako motxilak honelakoak izaten dira), pisua hobe eramango du aldaketara eta mugikortasun handiagoa emango digu. Dena den, oso luzea bada, eskaladan batez ere, ez digu burua ongi altsatzen utziko, honek sortuko dizkigun eragozpenekin.

Alpinismorako ez diren motxilak (treking-ekoak) zabalagoak izaten dira, batez ere gerrialdean. Honek trasteak motxilaren barruan banatzea erreztuko digu. Motxila zabal hauek eskalada batean mugikortasuna mugatuko digu, baina ez dira honetarako pentsatuta dauden motxilak.

Amaitzeko, gizonezko eta emakumezkoen motxilen formak ere ezberdinak izaten dira. Kontutan izan behar dugu morfologikoki gizonezkoak sorbaldak zabalagoak eta aldakak hestuagoak ditugula emakumezkoaka baino, honegatik motxilak ezin izango dute forma bera izan, eta badira gizon eta emakuzmekoentzat egiten dituzten motxila fabrikatzaileak.

Tamaina edo talla

Motxilaren kapazitatea litrotan neurtzen da, honela, zenbat eta litro gehiago izan, motxila ahalik eta handiagoa izango da. Dena den, litroak neurtzeko garaian fabrikatzaileek motxilak dituen poltsiko guztien bolumenak batzen dituzte. Modu honetan, litro kopuru bereko bi motxila bata bestearen ondoan jartzen baditugu, gertatu daiteke (niri gertatu zait) motxila batean bestean baino gauza gehiago sartu ahal izatea, batak besteak baino "konpartimentu" gehiago dituelako. Normalean, litro kopuru berean, konpartimentu gutxien dituen motxilan gauza gehiago sartuko ditugu.

Bestalde, beste produktu askorekin gertatzen den bezela, motxilek ere tallak dituzte. Motxilaren talla oso garrantzitsua da: motza bada, pisua ez da aldaketara ailegatuko eta pisu hau bizkarrezurraren azken ornoetan eramango dugu bizkarrean min emanez. Motxila handia badugu, bertako karga ere ez da aldaketara ongi eramango eta gure gorputzaren baitan asko mugituko denez errazago nekatu eta lesioak izateko arriskuan izango gara.

Motxilaren talla jakiteko sorbalda eta lepoaren arteko loturatik (zazpigarren ornoa gutxi gora behera) aldaketara dagoen distantzia neurtu beharko dugu.

Erosi behar dugun motxilaren talla jakiteko modua.

Erreferentzi gisa, talla ezberdinen taulatxo bat utziko dizuet bertan talla, sexu eta pertsonaren altueraren arabera zein neurri izan daitezken jakin dezazuen:

Talla------------------- Bizkar luzera (zm)--------- Pertsonaren altuera (zm)
S Emakumezkoa ------------ 40 zm ----------------------150 – 160 zm
S Unisex --------------------- 42 zm ---------------------- 160 – 170 zm
M Emakumezkoa ----------- 45 zm ---------------------- 160 – 170 zm
M Unisex -------------------- 48 zm ---------------------- 170 – 180 zm
M Gizonezkoa -------------- 50 zm ---------------------- 175 – 190 zm
L Gizonezkoa --------------- 55 cm ---------------------- 180 – 195 zm


Motxilaren armadura

Armadura on batek pisua gerrikora ongi eramango du. Armadurari dagokionez, bi motatako motxilak daude, armadura kanpotik eta barrutik dutenak:

• Armadura kanpotik duten motxilak. Duela urte batzuk alpinistek gehien erabiltzen zituzten motxilak ziren, gaur egun ordea, oso zaila da honelako motxila bat mendian ikustea. Motxilaren inguruan "L" formako kanpo-armadura bat eramaten dute eta harrigarria badirudi ere, karga goian eramateko aukera dutenez, pisua aldaketara hobe eramaten dute. Armadura kanpoan edukitzeak ere bizkar eta motxilaren artean aire tarte bat egoteak dakar, modu honetan motxila hauek "frexkoagoak" direlarik. Motxila hauen desabantailik handiena zuten izugarrizko pisua zen.

Kanpo-armaduradun motxila.

• Armadura barrutik duten motxilak. Edo gaur egungo motxila gehienak. Motxila hauek bizkarrean material ezberdinetako xafla batzuk izaten dituzte (aluminioa, plastikoa, titanioa, karbono zuntza, etab.) bizkarrari sendotasuna emanez. Aurrekoekin alderatuz hauek duten desabantailik handiena da pisua ez dutela hain goian eramaten, ondorio, pisua aldaketara hain ongi eramaten ez delarik, eta gainera, bizkarraren gainean joaten direnez, bero handiagoa ematen dute, udan bizkarra blai eginda bukatu daitekelarik.

Pisuaren banaketa (astuna, ertaina eta arina) kanpo eta barne armaduradun motxila batean.



Motxilaren armadura orokorrean sendoa izango da eta gure bizkarraren formara egokitu beharko da. Armadura batzuetan egoten diren xaflak gure bizkarrera egokitzeko aukera ematen dute motxila hobe egokituz. Armadura motxilaren zati garrantzitsuenetakoa da, eta nire ustez, pisua eramango dugun motxila batean, ezinbestekoa. Kontuz "ultralight" diren motxila handi batzuekin ez baitute armadurarik izaten, eta hau, karga handia eramaten badugu, gure kalterako izango da.

MOTXILAREN XEHETASUNAK

Zintak

Zinten funtzioaren arabera bi motatakoak ezberdinduko ditugu: motxila hestutu eta motxila gure gorputzera egokitzen dutenak.

Motxila hestutzen duten zinten erabilgarritasuna handia da, batez ere motxila topetaraino beteta ez badoa. Zinta hauen eraginez helburu bikoitza lortuko dugu: Karga konpaktatu, modu honetan motxilaren barruan mugituko ez delarik, eta bestaldetik karga bizkarrezurrera hurbildu, modu honetan bere pisua aldaketara errezago pasako delarik.

Motxila gure gorputzera egokitzen duten zinten helburua, bere izenak dion bezela, motxila gure gorputzaren formara egokitzea da eta motxilaren leku ezberdinetan topatu daitezke, baina batez ere gerrikoan eta sorbaldetako zintetan. Zinta hauek motxilaren pisua bizkarrezurrera hurbildu edo bizkarrezurretik aldentzen lagunduko digute.

Motxila gure gorputzera egokitzen duten gerriko bateko zinten argazkia (zinta gris argi kolorekoa da).


Motxila sorbaldara egokitzen duen zintaren argazkia (gris kolore argia duena). Zinta hau bizkarrarekin 45 gradu eginez (argazkian azaltzen den bezela) eraman behar da motxila ongi eramateko.


Zintekin bukatzeko, badira motxilaren barnean zinta bat ekartzen dutenak. zinta hauek ongi etortzen dira bildutako soka bat lotzeko, modu honetan soka eroriko ez zaigularik. 

Iker Erlabeltzeko puntara ailegatzen soka motxilara lotuta duela.


Bizkarra

Motxilaren bizkarraren lodierak goxotasuna emango digu eta motxilaren barruan dauden traste gogorrek ez digute bizkarrean minik egingo. Dena den, zenbat eta bizkar lodiagoa, motxilaren pisua bizkarrezurretik aldenduko da,  eta beraz, pisua ez dugu aldaketara ongi eramango. Motxilen bizkarrarekin orokorrean gomendatzen dena bizkarraren goiko partean lodiera ez oso handia izatea da.

Sorbaldak

Motxilaren sorbaldei begiratzea garrantzitsua da batez ere motxilaren pisua banatu (lasak eraman ezkero pisua gerrian eramango dugu eta hestut ezkero pisua sorbaldetara pasako da) eta motxila gorputzean egonkortzen dutelako.

Normalean motxila bat erostera joan izan garenean sorbaldetako lodierari begiratu diogu batez ere, zenbat eta lodiagoa izan ahalik eta erosoagoa izango delakoan. Baina begiratu beharreko lehen gauza sorbalden zabalera izan beharko da, honela, motxilaren sorbaldak ahal den neurrian zabalak izango dira (kontuz honekin, sorbalda oso zabaleko motxilak ezerosoak izan daitezke eta) pisua sorbaldan zehar hobe banatzeko eta ez dira oso lodiak izango. Ikusten duzuenez, lodiera bigarren maila batean geldituko litzateke.

Kontutan izan beharreko gauza sorbalden artean bularretik pasatzen den zintarik baduten hala ez ikustea izango da (gaur egun ia motxila denek dute). Zinta honen helburua motxila ahalik eta gutxien mugitzea da.

Poltsikoak eta beste xehetasunak

Beti bezela, motxilari emango diogun erabileraren arabera komeni izango da poltsiko gehiago edo gutxiago izatea. Poltsiko eta zinta asko duen motxila bat errazago katigatuko da baso itxi batean, sasi artean edota eskalatzen ari garela.

Orokorrean, motxila handietan batez ere, niri motxila azpitik irekitzea errezten duen kremailera bat edukitzea gustatzen zait zakua atera ahal izateko. Bestela, beste bi sistema ere gogoko ditut: goitik behera kremailera duten motxilak edota alde batean dutenak. Azken  hauetan, kantinplora kremailera honen ondoan eraman ezkero ez daukagu motxila osoa ireki beharrik kantinplora hartzeko.

Dena den, motxilak zenbat eta kremailera eta poltsiko gehiago izan, ahalik eta errezen busti eta izorratuko da.

Bukatzeko, erdi mailako eta motxila handietan, niri bi porta-piolet edukitzea gustatzen zait.

Bi porta-piolet dituen motxila handia, gehienek hala izaten dute, baina komeni da bazpaere begiratzea.


Gerrikoa

Hasieran komentatu dudan bezela, beharbada motxilaren zatirik garrantzitsuena gerrikoa da, eta bere funtziorik garrantzitsuena motxilaren pisua aldaketara pasatzea da hemendik oinetara pasatzeko.

Gerrikoak orokorrean bizkar aldetatik ederki eutsiko gaitu eta behin lotuta ez dio motxilari erortzen utziko. Honetarako, motxila bat erosteko garaian, erosi baino lehen motxila jarri beharrean gaude eta ahal dela motxila pisuz bete. Behin pisuarekin, sorbaldak askatu eta pisua gerrikoarekin mantenduko dugu gerrikoaren sendotasuna frogatzeko. Hau egitea bakarren bati (niri barne) lotsa emango dionez, beste sistema bat motxila jarri eta lagun bati motxilati beheruntz tiratzeko eskatzea da, modu honetan pisuaren indarra imitatuz eta gerrikoaren sendotasuna ikusiz.

Nik motxila jartzen dudanean, lehenik gerrikoa aldaken gainetik ederki hestutzen dut sorbaldak erabat aske utziz eta modu honetan motxilaren pisu osoa aldaketan jarriz. Behin hau egin ondoren, sorbaldetako eta bularreko zintak hestutzen ditut motxila bizkarrezurrera gerturatu eta bizkarrezurretik gertu oreka mantendu dezan, baina ia ez dut sorbaldetan pisurik eramaten. Pisua sorbaldetara oso gutxitan pasatzen dut, baina gehienetan eskalatzen ari naizela eta ez pisu osoa. Dena den, eskalatzeko garaian, motxilaren barruan gelditzen den pisua ez da hain handia izaten ia trasterik gehienak arnesetik zintzilik eramango ditugu eta.

AZKEN XEHETASUNAK

"Mendiko materiala: benetan behar duguna erosten al dugu?" artikuluan idatzi nuen moduan, lehenik motxila benetan behar dugun eta zertarako behar dugun ongi definitu beharko dugu.

Behin beharrezkoa dugun motxila definitzen dugunean (batez ere tamaina), bat erosi aurretik ahal ditugun guztiak jantzi beharko ditugu eta asko frogatu ondoren gure gorputzera hobekien egokitzen dena aukeratu.

Badira gizon eta emakumentzat motxilak egiten dituzten fabrikatzaileak. Hau kontutan izatea garrantzitsua da, emakumezkoen motxilak forma ezberdina eta gerriko ezberdina (aldakak zabalagoak dituzte eta) izaten dute eta.

Motxila bakoitza gauza ezberdin baterako egina da, eta pisuari dagokionez, ahalik eta gehiago. Alpinismorako motxila arin txiki batean 20 kg eramaten baditugu, ziurrenik  dexente sufrituko dugu. Kontutan izan gehienetan hobe dela pisua ongi banatzen eta batez ere aldaketara ongi pasatzen erreztuko duen motxila astun bat, supertxatximegateknikoa den motxila arin bat baino.

Azkenik, kontutan izan motxila batek urte asko irauten dutela, eta motxila gehienak ederki "amortizatzen" ditugula, honegatik, prezioa alde batera utzita, zuen gorputzen beharretara hobekien egokitzen den motxila erostea gomendatzen dizuet, beti ere ekonomikoki erosteko aukera baduzue. Motxila txar batek (txarrekin ez dut merkea esan nahi) arazoak besterik ez dizkigu emango, bizkar, aldaka edota sorbaldak txikituz eta lesioak eraginez.